Dirsek eklemindeki kemiklerin (humerus, radius, ulna) çatlaması veya tamamen kırılması durumudur. Dirsek kırığı genellikle düşme, çarpma veya travmalar sonucu oluşur. Ağrı, şişlik, morarma ve hareket kısıtlılığı en belirgin belirtilerdir. Kırık, röntgenle tespit edilir ve tedavi genellikle alçı, atel veya cerrahi müdahale ile yapılır. İyileşme sürecinde fizik tedavi, eklem hareketini geri kazanmak için önemlidir.
Dirsek Kırığı Belirtileri
Kırık olan bölgede şiddetli ve ani bir ağrı hissedilir. Bu ağrı, dirseği hareket ettirmeye çalıştıkça artar. Kırık bölgesinde belirgin bir şişlik meydana gelir. Ek olarak, morarma da sık görülür ve kırığın etrafındaki dokuların zedelenmesine bağlı olarak yayılabilir. Dirsek kırığı sırasında kolu ve dirseği hareket ettirme yeteneği ciddi şekilde azalır ya da tamamen kaybolur.
Bazı vakalarda, özellikle kemik dışarı çıkmışsa ya da ciddi bir kırık varsa, gözle görülebilir bir şekil bozukluğu olabilir. Kırık olan dirsekte dokunulduğunda hassasiyet ve sıcaklık artışı fark edilebilir. Dirsek kırığı şüphesi varsa, hızlıca bir ortopedi uzmanına danışmak önemlidir. Çünkü kırıklar uygun tedavi edilmezse uzun vadeli hareket kısıtlılığına neden olabilir.
Dirsek Kırığı Neden Olur?
En yaygın sebep, genellikle dirsek üzerine düşmek veya doğrudan dirseğe alınan sert darbelerle oluşur. Bu tip yaralanmalar, özellikle kollar uzatılarak düşme anında ortaya çıkar. Araç içinde veya dışında meydana gelen trafik kazaları, dirsek kemiklerinde kırıklara yol açabilir. Kaza sırasında dirseğin aracın iç yüzeylerine ya da zemine sert bir şekilde çarpması sonucu kırıklar görülebilir. Özellikle temas sporları ya da düşme riski yüksek olan aktiviteler sırasında dirsek kırığı sıklıkla ortaya çıkar. Bu spor dallarında yaşanan çarpma ve düşmeler, neden olabilir.
Yaşlanmaya bağlı kemik yoğunluğunun azalması, dirseğin kırılganlığını artırır. Osteoporoz hastalığı olan kişilerde hafif bir darbe veya düşme bile kırığa yol açabilir. Çalışma ortamında meydana gelen düşme veya ağır nesnelerin dirseğe çarpması gibi durumlar da kırıklara neden olabilir. Özellikle inşaat sektörü gibi ağır iş kollarında bu tür yaralanmalara rastlanabilir. Dirsek kırığı yaşandığında hızlıca tıbbi değerlendirme yapılması iyileşme sürecini hızlandırmak açısından önemlidir. Uygun tedavi yöntemine karar verilmesi ise kalıcı hasar riskini azaltmaya yardımcı olur.
Dirsek Kırığı Nasıl Teşhis Edilir?
Röntgen, kırığın türü ve yeri hakkında ayrıntılı bilgi sağlamak için en yaygın kullanılan görüntüleme yöntemidir. Röntgen, kemiklerdeki kırık veya çatlakları görmek için idealdir. Kırığın karmaşık ve eklem içi bir yapıdaysa veya çok parçalı kırıklar varsa BT taraması yapılabilir. BT taramaları, kemik yapısının detaylı ve üç boyutlu görüntülerini sunar.
Eğer kırık çevresindeki bağlar, tendonlar veya yumuşak dokularda hasar şüphesi varsa MRG tercih edilebilir. MRG, yumuşak dokuların ayrıntılı görüntülenmesine olanak tanır. Çocuklarda, kemik gelişiminin aktif olduğu durumlarda ultrason ile değerlendirme yapılır. Düşük radyasyon kullanımı tercih edildiğinde de ultrason uygun bir seçenektir. Bu teşhis yöntemleri, doktorun dirsek kırığı derecesini ve hasarın boyutunu belirlemesine yardımcı olur.
Dirsek Kırığı Nasıl Tedavi Edilir?
Basit kırıklar, dirseği hareketsiz hale getirerek iyileştirilebilir. Bu durumda dirseğin hareketini kısıtlamak için atel veya alçı kullanılabilir. Ağrı ve şişliği azaltmak için ağrı kesiciler ve anti-inflamatuar ilaçlar kullanılır. İlaç tedavisi, ağrıyı kontrol altına alarak iyileşme sürecini rahatlatır. İyileşme sürecinde eklem hareketliliğini geri kazanmak için fizik tedavi gerekebilir. Hareket kısıtlamasının ardından rehabilitasyon çalışmaları, kas ve eklem gücünü artırmada önemlidir.
Kırığın parçalı olması veya kemiklerin yanlış kaynama riski taşıması durumunda cerrahi tedavi gerekir. Bu durumda kırık, plak, vida veya tel kullanılarak stabilize edilir. Cerrahi müdahale sonrası dirseğin tam fonksiyonuna kavuşması gerekir. Bunun için yoğun bir rehabilitasyon programı izlenir. Dirsek kırığı tedavisinde doktorun tavsiyelerine uygun hareket etmek gerekir. Ayrıca fizik tedavi sürecine dikkat etmek, iyileşme açısından önemlidir.