Kalça ekleminde aşırı kireçlenme veya kırık durumlarında uygulanan cerrahi bir işlemdir. Yaşlılarda kalça protezi ameliyatı, hasarlı eklemin yapay bir protezle değiştirilmesini içerir. Bu protez, metal ve plastik bileşenlerden oluşur. Amaç, ağrıyı azaltmak ve hareket kabiliyetini artırmaktır. Ameliyat genellikle genel anestezi altında yapılır. İyileşme süresi birkaç haftadan birkaç aya kadar sürebilir. Fizik tedavi, iyileşmenin önemli bir parçasıdır. Kalça protezi, yaşlı hastaların yaşam kalitesini önemli ölçüde artırabilir.
Yaşlılarda Kalça Protezi Ameliyatı Hangi Durumlarda Yapılır?
Kalça ekleminde aşırı kıkırdak kaybı ve eklem yüzeylerinin zarar görmesi sonucunda şiddetli ağrı ve hareket kısıtlılığı oluştuğunda. Özellikle yaşlı bireylerde düşme sonucunda oluşan kalça kırıkları, protez gerektirebilir. Bu tür kırıklar genellikle kaynamaz ve kalça protezi ile tedavi edilir. Kalça eklemine kan akışının kesilmesi sonucu kemik dokusunun ölmesi durumunda, gerekir. Kalça ekleminin kronik inflamatuar hastalıklar nedeniyle zarar görmesi durumunda yapılır. Uyluk kemiğinin baş kısmında dolaşım bozukluğu nedeniyle kemik ölümü gerçekleşirse yaşlılarda kalça protezi ameliyatı yapılabilir.
Doğumsal kalça çıkığı veya diğer doğumsal kalça bozuklukları sonucunda oluşan eklem deformiteleri ve ağrı durumlarında düşünülebilir. Tedavi edilemeyen kalça eklemi enfeksiyonları sonucunda eklemde hasar meydana geldiğinde gerekir. Kalça ekleminde bulunan tümörlerin cerrahi olarak çıkarılmasından sonra, eklemin yeniden yapılandırılması için kullanılır. Bu durumlar, hastanın günlük yaşam kalitesini ciddi şekilde etkiler. Şiddetli ağrı ve fonksiyon kaybı ile karakterizedir. Yaşlılarda kalça protezi ameliyatı, hastanın yaşam kalitesini artırmak ve hareketini geri kazandırmak amacıyla yapılır.
Yaşlılarda Kalça Protezi Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Hastanın genel sağlık durumu değerlendirilir. Kan testleri, EKG, röntgen ve MR gibi görüntüleme testleri yapılır. Hasta anesteziye uygunluk açısından değerlendirilir. Genellikle genel anestezi veya spinal/epidural anestezi tercih edilir. Hasta uygun anestezi ile uyutulur veya bölgesel anestezi uygulanır. Kalçanın etkilenen bölgesine bir kesi yapılır. Bu kesi genellikle kalçanın yan veya arka kısmında olur. Hasarlı kemik ve kıkırdak dokular dikkatlice çıkarılır. Kalça yuvası (asetabulum) ve uyluk kemiği (femur) protez için hazırlanır. Metal, seramik veya plastik malzemelerden yapılmış kalça protezi yerleştirilir.
Protezin bir kısmı kalça yuvasına, diğer kısmı uyluk kemiğine monte edilir. Kesik dikiş veya stapler ile kapatılır ve steril pansuman yapılır. Yaşlılarda kalça protezi ameliyatı sonrası hasta bir süre yoğun bakımda gözlemlenir. Ağrı kesiciler ve diğer ilaçlar ile ağrı kontrolü sağlanır. Ameliyatın ertesi günü veya birkaç gün içinde fizik tedavi başlar. Bu tedavi, hastanın yeni eklemle uyum sağlaması ve hareket kabiliyetini kazanması için önemlidir. Hasta genellikle birkaç gün içinde taburcu edilir, ancak bu süre hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişebilir.
Yaşlılarda Kalça Protezi Ameliyatı Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler
Yaşlılarda kalça protezi ameliyatı sonrası fizyoterapi programına düzenli olarak katılmak iyileşmeyi hızlandırır. Protezin doğru çalışmasını sağlar. Doktor veya fizyoterapist tarafından önerilen egzersizlerin yapılması önemlidir. Özellikle eklemi zorlayacak hareketlerden kaçınılmalıdır. Destek cihazları (yürüteç, baston) kullanılarak güvenli bir şekilde yürünmelidir. Bu cihazlar yavaş yavaş bırakılabilir, ancak doktor onayı gereklidir.
Doktor tarafından reçete edilen ağrı kesiciler ve anti-inflamatuar ilaçlar düzenli olarak kullanılmalıdır. Şişlik ve ağrıyı azaltmak için buz uygulaması yapılabilir. İyileşme sürecini desteklemek için protein, vitamin, mineral açısından zengin bir diyet tercih edilir. Yeterli miktarda su içmek iyileşmeyi hızlandırır ve genel sağlık durumunu iyileştirir. Ameliyat yarasının temiz ve kuru tutulması önemlidir. Yaranın durumu düzenli olarak kontrol edilmelidir. Kızarıklık, şişlik, aşırı ağrı veya akıntı gibi enfeksiyon belirtilerine karşı dikkatli olunmalıdır. Bu tür belirtiler ortaya çıktığında hemen doktora başvurulmalıdır.
Alçak koltuklar ve sandalyelerden kaçınılmalı, otururken ve kalkarken dikkat edilmelidir. Merdiven çıkma veya inme sırasında dikkatli olunmalı, mümkünse bir süre merdivenlerden kaçınılmalıdır. Sırt üstü uyumak veya doktorun önerdiği diğer uyku pozisyonlarına dikkat edilmelidir. Düzenli doktor kontrollerine gitmek, iyileşme süreci hakkında bilgi almak açısından önemlidir. Psikolojik destek almak ve motivasyonu yüksek tutmak, iyileşme sürecini olumlu yönde etkiler. Yaşlılarda kalça protezi ameliyatı sonrası , doktorun önerilerine harfiyen uymak gerekir. Komplikasyonları önlemek ve hızlı bir iyileşme süreci için hayati önem taşır.
