Eklem kıkırdağının aşınması ve dejenerasyonu sonucu diz ekleminde ağrı, sertlik ve hareket kısıtlılığına neden olan bir durumdur. Gençlerde diz kireçlenmesi, spor yaralanmaları, aşırı kilo, genetik yatkınlık gibi faktörlerden kaynaklanır. Bu durum, gençlerin günlük aktivitelerini ve spor yapma yeteneklerini olumsuz etkiler. Erken tedavi gerektirir.
Gençlerde Diz Kireçlenmesi Belirtileri Nelerdir?
En yaygın belirtisi dizde ağrıdır. Özellikle yürüyüş, koşu, merdiven çıkma gibi aktiviteler sırasında ağrı artabilir. Dinlenme sırasında veya gece ağrılarının devam etmesi de mümkündür. Dizde şişlik görülebilir. Bu şişlik, eklemdeki iltihaplanmadan veya eklem içindeki sıvı birikiminden kaynaklanabilir. Sabahları veya uzun süre hareketsiz kalındıktan sonra dizde sertlik hissedilebilir. Dizde hareket kısıtlılığı yaşanabilir. Diz eklemi tam olarak bükülemeyebilir veya açılamayabilir.
Eklem içinde oluşan kıkırdak parçaları veya diğer nedenlerle dizde kilitlenme veya takılma hissi olabilir. Diz hareket ettirildiğinde sürtünme veya çıtırdama sesleri duyulabilir. Bu, eklem yüzeylerindeki aşınmanın bir belirtisidir. Dizdeki ağrı nedeniyle bacak kaslarında zayıflama olabilir, bu da dizin desteklenmesini zorlaştırır. Dizdeki güçsüzlük ve ağrı, yürürken dengesizlik hissine neden olabilir. İleri vakalarda, diz eklemi deformiteleri (bacakların içe veya dışa eğrilmesi) görülebilir. Gençlerde diz kireçlenmesi, yaralanmalar, genetik faktörler, aşırı kilolar, nedeniyle gelişir. Erken teşhis ve tedavi, kireçlenmenin ilerlemesini yavaşlatabilir ve belirtileri hafifletebilir.
Gençlerde Diz Kireçlenmesi Neden Olur?
Genetik yatkınlık, gençlerde diz kireçlenmesi gelişmesinde önemli bir rol oynayabilir. Ailede diz kireçlenmesi öyküsü olan bireyler, bu durumu yaşama riskini daha yüksek taşıyabilirler. Dizde meydana gelen ciddi yaralanmalar, spor kazaları kıkırdağın zarar görmesine ve uzun vadede kireçlenmeye yol açar. Bu tür yaralanmalar, kıkırdak dokusunun yenilenememesine neden olur. Spor yapmak sağlıklı bir yaşam için önemli olsa da, aşırı veya yanlış spor aktiviteleri diz eklemine zarar verebilir. Özellikle yanlış tekniklerle yapılan ağır sporlar ve antrenmanlar, neden olabilir. Aşırı kilo, diz eklemlerine ek yük bindirerek kıkırdak dokusunun aşınmasına ve kireçlenmeye yol açabilir. Genç yaşlarda obezite, riski artıran önemli bir faktördür.
Bazı gençler doğuştan gelen eklem anomalileri veya bozukluklarla doğabilirler. Bu durumlar, diz eklemlerinin normal işleyişini bozarak riski artırabilir. Eklem enfeksiyonları, diz ekleminde iltihaplanma ve hasara yol açabilir. Bu durum, uzun vadede kıkırdak dokusunun dejenerasyonuna ve kireçlenmeye neden olur. Gençlik döneminde hormonal değişiklikler, eklem sağlığı üzerinde etkili olabilir. Ergenlik döneminde hormonal dalgalanmalar, eklem kıkırdağının yapısını etkileyebilir ve riski artırabilir. Beslenme alışkanlıkları ve yaşam tarzı, eklem sağlığını doğrudan etkiler. Yetersiz beslenme, kalsiyum ve D vitamini eksikliği gibi faktörler, eklem kıkırdağının güçsüzleşmesine yol açabilir. Aynı zamanda gençlerde diz kireçlenmesi yaşanmasına sebep olabilir.
Gençlerde Diz Kireçlenmesi Tedavi Yöntemleri
Fazla kilolar, diz eklemlerine ekstra yük bindirir. Kilo vermek, eklemlerdeki stresi azaltarak semptomları hafifletebilir. Düşük etkili egzersizler, kasları güçlendirir ve eklem hareketliliğini artırır. Yüzme, bisiklete binme ve yürüyüş gibi aktiviteler gençlerde diz kireçlenmesi durumunda önerilir. Anti-enflamatuar diyetler, eklem sağlığını destekleyebilir.
Omega-3 yağ asitleri, antioksidanlar ve vitamin D açısından zengin gıdalar tüketmek önemlidir. Fizik tedavi uzmanları, gençlere özel egzersiz programları oluşturabilir. Bu programlar, eklem hareketliliğini artırmayı, kasları güçlendirmeyi ve ağrıyı azaltmayı hedefler. Ultrason ve elektrik stimülasyonu gibi yöntemler de kullanılabilir. Nonsteroidal anti-enflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) ve asetaminofen, ağrıyı hafifletebilir.
Diz içine yapılan kortikosteroid enjeksiyonları, inflamasyonu azaltır. Ağrıyı kısa vadede hafifletir. Hyaluronik asit enjeksiyonları, eklem sıvısının viskozitesini artırır. Eklem hareketliliğini iyileştirir ve ağrıyı azaltır. Artroskopi minimal invaziv bir cerrahi prosedürdür. Eklem içerisindeki hasarlı dokuların temizlenmesini sağlar. Osteotomi prosedüründe, diz eklemine binen yükü yeniden dağıtmak için kemik yapısında düzeltmeler yapılır. İleri seviye durumlarda, hasarlı eklem parçaları çıkarılır.
Yerine metal veya plastik protezler yerleştirilir. Bazı hastalar, akupunkturun ağrıyı ve inflamasyonu hafifletmede etkili olduğunu bildirir. Masaj, kan akışını artırarak kas gerginliğini azaltabilir. Eklem destekleyici bantlar, hareket sırasında eklemi destekleyerek ağrıyı hafifletebilir. Gençlerde diz kireçlenmesi tedavisinde, semptomlara uygun tedavi oluşturmak önemlidir. Erken müdahale ve doğru tedavi yöntemleri ile durumun ilerlemesi yavaşlatılabilir ve yaşam kalitesi artırılabilir.
