Eklem kıkırdağının aşınmasıyla ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Yaşlılarda eklem kireçlenmesi, genellikle osteoartrit olarak adlandırılır. Eklem hareketlerinde sertlik ve ağrı görülür. Kireçlenme diz, kalça ve omuz gibi büyük eklemleri etkiler. Yaşlanma, aşırı kilo ve eklem yaralanmaları risk faktörleridir. Tedavi, ağrı yönetimi ve fizik tedaviyi içerir. İleri vakalarda cerrahi müdahale gerekebilir. Hareket kabiliyeti kısıtlanabilir.
Yaşlılarda Eklem Kireçlenmesi Belirtileri
En yaygın belirti olan ağrı, genellikle eklem kullanıldığında artar ve dinlenme ile azalır. Ağrı, kireçlenmenin şiddetine bağlı olarak sabahları veya uzun süreli hareketsizlik sonrasında daha yoğun olur. Özellikle sabahları veya uzun süre hareketsiz kaldıktan sonra eklemlerde sertlik hissi yaşanır. Sertlik, hareket ettikten sonra genellikle azalır.
Yaşlılarda eklem kireçlenmesi, eklem hareket açıklığını sınırlandırabilir. Bu, günlük aktivitelerin zorlaşmasına neden olabilir. Örneğin, oturup kalkma veya merdiven çıkma gibi hareketler zorlaşabilir. Etkilenen eklemlerde şişlik ve dokunmaya karşı hassasiyet görülebilir. Bu durum, iltihaplanmaya veya eklem sıvısındaki artışa bağlı olabilir. Hareket sırasında eklemden çıtırtı veya tıkırtı benzeri sesler gelebilir.
Bu durum, kıkırdak dokunun aşınması sonucu kemiklerin birbirine sürtünmesinden kaynaklanır. Kireçlenme nedeniyle eklemi destekleyen kaslarda zayıflık meydana gelebilir. Bu, eklemi kullanmayı daha da zorlaştırabilir. İleri düzey kireçlenmede, eklemde şekil bozuklukları ve deformasyonlar oluşabilir. Bu durum, dizlerde yaygın olarak görülür ve “X bacak” ya da “O bacak” görünümüne yol açabilir. Yaşlılarda eklem kireçlenmesi belirtileri günlük yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleri ile semptomların yönetimi sağlanabilir. Doktora başvurmak, erken tanı ve uygun tedavi açısından önemlidir.
Yaşlılarda Eklem Kireçlenmesi Neden Olur?
Yaş ilerledikçe, eklemleri koruyan kıkırdak dokusu doğal olarak yıpranır. Kıkırdak inceldiğinde, eklemler arasında sürtünme artar ve kireçlenme belirtileri başlar. Yaşlanma, eklem dokularının kendini onarma kapasitesini azaltır, bu da yaşlılarda eklem kireçlenmesi riskini artırır. Ailede osteoartrit öyküsü bulunan kişilerde risk daha yüksektir. Bazı genetik yatkınlıklar, eklem dokularının daha hızlı aşınmasına neden olabilir. Ağır işlerde çalışan veya eklemleri zorlayan aktivitelerde bulunan kişilerde eklem yıpranması daha yaygındır. Obezite, eklemler üzerine ek yük bindirerek aşırı yıpranmaya neden olur. Diz, kalça ve ayak bileği eklemleri bu durumdan en çok etkilenen bölgelerdir. Eklemlere alınan darbe, kırık veya burkulmalar zamanla kireçlenmeye zemin hazırlayabilir.
Daha önce eklemle ilgili cerrahi bir işlem geçirmiş kişilerde, bu bölgelerde kireçlenme gelişme olasılığı artar. Romatoid artrit gibi iltihaplı eklem rahatsızlıkları, kireçlenmeye neden olabilir. Eklem enfeksiyonları, eklem dokularına zarar vererek osteoartrit gelişimini hızlandırabilir. Özellikle kadınlarda menopoz sonrası azalan östrojen seviyesi, kıkırdak kaybını hızlandırabilir. Kalsiyum ve D vitamini, kemik ve eklem sağlığını korur. Bu maddelerin eksikliği, eklem yapısının zayıflamasına neden olabilir. Uzun süre kötü duruş pozisyonları eklemlere dengesiz yük bindirerek kireçlenmeyi tetikler. Düzenli hareketin az olması, eklem sıvısının dolaşımını olumsuz etkileyerek kıkırdak sağlığını zayıflatır. Yaşlılarda eklem kireçlenmesi genellikle birden fazla faktörün birleşimiyle ortaya çıkar. Bu nedenle, sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, düzenli egzersiz yapmak riski azaltmada önemli rol oynar.
Yaşlılarda Eklem Kireçlenmesi Nasıl Tedavi Edilir?
Parasetamol gibi ağrıyı hafifletici ilaçlar genellikle ilk tercih edilir. İbuprofen veya naproksen gibi ilaçlar iltihabı azaltmak ve ağrıyı kontrol altına almak için kullanılabilir. Özellikle NSAID içeren kremler, lokal ağrıyı hafifletmek için eklem üzerine uygulanabilir. Bazı durumlarda eklem içine yapılan bu enjeksiyonlar, kıkırdağı destekleyerek ağrıyı azaltabilir.
Kasları güçlendirmek ve eklem hareketliliğini artırmak için uzman rehberliğinde fizik tedavi uygulanır. Hafif aerobik egzersizler (yüzme, yürüyüş) eklem sağlığını korumada faydalıdır. Eklemi destekleyen kasların güçlendirilmesi önemlidir. Fazla kilo eklemlere binen yükü artırdığı için kilo vermek ağrıyı hafifletebilir. Omega-3 yağ asitleri, D vitamini ve kalsiyum içeren besinler kıkırdak sağlığını destekler.
Baston, dizlik veya ortopedik ayakkabılar eklem yükünü azaltabilir. Masaj ve akupunktur, ağrıyı hafifletmek ve rahatlama sağlamak için kullanılabilir. Glukozamin ve kondroitin gibi takviyeler bazı hastalarda fayda sağlayabilir. İleri vakalarda eklemin tamamen değiştirilmesi gerekebilir. Kronik ağrı ve hareket kısıtlılığı psikolojik sorunlara neden olabilir. Bu nedenle, destek gruplarına katılmak veya bir psikologdan yardım almak faydalı olabilir. Yaşlılarda eklem kireçlenmesi tedavi sürecinde doktorla düzenli olarak iletişimde kalmanız gerekir. Önerilen tedavi planına sadık kalmanız önemlidir. Bu, yaşam kalitesini artırmak ve semptomları kontrol altında tutmak için gereklidir.
