Omurganın yana doğru eğrilmesiyle oluşan bir durumdur. Genellikle ergenlik çağında hızlı büyüme döneminde ortaya çıkar. Omurganın “S” veya “C” şeklinde eğriliğiyle karakterizedir. Gençlerde skolyoz belirtileri arasında omuz veya kalça dengesizliği, sırt ve bel ağrısı bulunur. Şiddetli vakalarda solunum ve kalp problemlerine yol açabilir. Erken teşhis ve tedavi skolyozun ilerlemesini önler.
Gençlerde Skolyoz Belirtileri Nelerdir?
Gençlerde skolyoz yaşandığında bir omuz diğerinden daha yüksekte olabilir. Omuzlar arasında belirgin bir seviye farkı görülebilir. Beldeki girintilerin (bel çukurlarının) biri daha belirgin olabilir. Belin bir tarafı diğer tarafa göre daha düz veya farklı görünebilir. Arkadan bakıldığında omurganın düz değil, S veya C şeklinde bir eğri oluşturduğu görülebilir. Bir kalça diğerine göre daha yüksek ya da daha çıkık durabilir.
Özellikle uzun süre oturma veya ayakta durma sonrasında sırt veya bel bölgesinde ağrı hissedilebilir. Başın ve boynun duruşu omurganın orta hattından sapabilir. Kıyafetlerin (pantolon veya eteklerin) bir tarafa doğru kaydığı veya uyumsuz durduğu fark edilir. Çocuk öne doğru eğildiğinde sırtın bir tarafında kabarıklık veya asimetri görülebilir (Adam’s Testi ile değerlendirilir).
Gençlerde Skolyoz Neden Olur?
İdiopatik skolyoz, nedeni bilinmeyen ve en sık görülen türdür. Genellikle ergenlikte ortaya çıkar. Ailede bu durumun öyküsü varsa risk artar. Kas veya sinir sistemine bağlı hastalıklar gençlerde skolyoz yaşanmasına yol açabilir. Omurganın doğum sırasında hatalı gelişmesi sonucu oluşur. Ergenlik döneminde ani boy uzamaları omurga eğriliğine neden olabilir. Omurga yaralanmaları ya da kazalar sebep olabilir. Uzun süre yanlış duruş pozisyonları omurgayı etkileyebilir. Osteoporoz gibi kemik gelişimini etkileyen hastalıklar yol açabilir.
Gençlerde Skolyoz Tedavisi Nasıl Yapılır?
Hafif vakalarda genellikle tedaviye gerek yoktur. Ancak ilerleyip ilerlemediğini anlamak için 4-6 ay aralıklarla muayene ve röntgen ile takip yapılır. Eğrilik derecesi büyüme ile artabilir. Bu yüzden büyüme tamamlanana kadar düzenli kontrol önemlidir. Schroth egzersizleri özel olarak geliştirilmiş bu üç boyutlu egzersizlerdir. Duruşu düzeltmeye ve omurga kaslarını güçlendirmeye yardımcı olur. Omurga dengesini sağlamaya yönelik egzersizlerle gençlerin günlük yaşam kalitesi artırılır. Yüzme ve pilates, esneklik ve kas gücünü artırarak omurga sağlığını destekler.
Eğrilik 20-40 derece arasındaysa ve büyüme dönemi devam ediyorsa, gençlerde skolyoz korsesi kullanılır. Korseler eğriliğin ilerlemesini durdurmayı veya yavaşlatmayı amaçlar. Gençlerin günde 18-23 saat korse takması önerilir. Milwaukee korsesi, boston korsesi yaygın olarak kullanılan korse türleridir. Eğrilik 45-50 dereceyi aştığında, cerrahi müdahale önerilir. Bu derecedeki skolyozun ilerleme riski yüksektir. Spinal füzyon ameliyatı en sık kullanılan yöntemdir. Omurları düz bir pozisyonda tutmak için metal çubuklar, vidalar ve greftler kullanılır. Büyümesi devam eden çocuklarda, ameliyat sonrası manyetik çubuklar uzatılarak eğrilik kontrol altına alınır. Erken teşhis ve uygun tedavi ile gençlerde skolyoz ilerlemesini durdurmak ve sağlıklı bir yaşam sağlamak mümkündür.