Diz eklemindeki menisküs adı verilen kıkırdak yapının yırtılmasıdır. Gençlerde menisküs yırtılması genellikle spor yaparken ani dönme, durma veya çarpışma sonucu meydana gelir. Dizde ağrı, şişlik, kilitlenme ve hareket kısıtlılığı gibi belirtilere neden olabilir. Tedavi, yırtığın boyutuna ve konumuna bağlı olarak istirahat, fizik tedavi veya cerrahi müdahaleyi içerebilir. Genç sporcular arasında yaygın bir yaralanma türüdür.
Gençlerde Menisküs Yırtılması Belirtileri
Dizde ani bir ağrı hissi en yaygın belirtisidir. Bu ağrı, özellikle dizinizi hareket ettirdiğinizde veya üzerine ağırlık verdiğinizde artar. Dizde şişlik, yırtılmanın hemen ardından veya birkaç saat içinde ortaya çıkabilir. Şişlik, yırtılma nedeniyle diz ekleminde sıvı birikmesinin bir sonucudur.
Dizinizin kilitlendiğini veya bir noktada takılıp kaldığını hissedebilirsiniz. Bu, menisküs parçalarının eklem içinde sıkışmasından kaynaklanabilir. Dizinizin tam olarak bükülmesi veya düzleştirilmesi zor olabilir.
Hareket açıklığında belirgin bir azalma görülebilir. Dizinizde hareket ederken tıklama veya çıtırtı sesleri duyabilirsiniz. Bu sesler, gençlerde menisküs yırtılması belirtisi olabilir. Dizde zayıflık veya dengesizlik hissi yaşayabilirsiniz. Bu, yırtılmış menisküsün diz ekleminin stabilitesini bozmasından kaynaklanır.
Yırtılmış bir menisküs parçası diz ekleminde sıkışarak dizin kilitlenmesine neden olabilir. Bu durumda, dizinizi tam olarak bükemeyebilir veya düzeltemeyebilirsiniz. Eğer bu belirtilerden bir veya birkaçını yaşıyorsanız, bir ortopedi uzmanına başvurmanız önemlidir. Tedavisi genellikle cerrahi müdahale gerektirebilir. Ancak bazı durumlarda fizik tedavi ve dinlenme ile de iyileşme sağlanabilir.
Gençlerde Menisküs Yırtılması Neden Olur?
Futbol, basketbol gibi yüksek fiziksel aktivite gerektiren sporlarda ani dönme, sıçrama durumlarında sıkça görülür. Diz üzerine doğrudan alınan darbeler, trafik kazası gibi travmatik olaylar neden olur. Dizin aniden ve beklenmedik şekilde bükülmesi veya dönmesi gençlerde menisküs yırtılması yaşanmasına yol açabilir. Tekrarlayan ve aşırı fiziksel aktivite, dize aşırı yük bindiren spor ve aktivite yırtılmalara zemin hazırlar.
Bazı gençler, genetik olarak menisküs dokularının zayıf olması nedeniyle risk taşırlar. Hızlı büyüme dönemlerinde diz eklemi ve çevresindeki yapılar daha hassas olabilir, bu da riski artırır. Gençlerde menisküs yırtılması önlenebilir. Bunun için doğru tekniklerle spor yapmak, dizleri koruyucu ekipman kullanmak önemlidir.
Gençlerde Menisküs Yırtılması Nasıl Tedavi Edilir?
Yırtığın iyileşmesi için dizin dinlendirilmesi önemlidir. Etkilenen bacağa ağırlık vermemek veya kısıtlı ağırlık vermek gerekebilir. Şişmeyi ve ağrıyı azaltmak için günde birkaç kez 20 dakika süreyle buz uygulanabilir. Elastik bandajlarla dizin sarılması şişmeyi azaltabilir. Diz seviyesinin kalp seviyesinden yukarıda tutulması şişliği azaltır.
Kas güçlendirme ve hareket açıklığını artırmak için fizik tedavi egzersizleri önerilebilir. Ağrı kesici ve anti-inflamatuar ilaçlar, ağrı ve enflamasyonu azaltmak için kullanılabilir. Ağrı ve şişliği azaltmak için bazen diz içine steroid enjeksiyonları yapılabilir.
Gençlerde menisküs yırtığı büyükse veya konservatif tedaviye yanıt vermiyorsa cerrahi tedavi gerekir. Artroskopik cerrahi minimal invaziv prosedürdür. Yırtığın tamir edilmesi veya yırtık menisküs dokusunun çıkarılması için kullanılır. Yırtığın dikilerek tamir edilmesi, genç hastalarda daha yaygındır çünkü iyileşme potansiyelleri daha yüksektir.
Parsiyel menisektomi, yırtığın küçük bir kısmının çıkarılmasıdır. Total menisektomi, menisküsün tamamının çıkarılmasıdır. Nadiren yapılır ve tercih edilmez. Ameliyat sonrası dönemde, kasların güçlendirilmesi ve dizin hareket açıklığının artırılması için özel egzersizler yapılır. Profesyonel fizik tedavi, rehabilitasyon sürecinin önemli bir parçasıdır.
Diz kaslarını güçlendiren düzenli egzersizler yapmak gerekir. Spor yapmadan önce iyi bir ısınma ve esneme rutini uygulamak önemlidir. Spor yaparken uygun ayakkabı kullanmak ve spor yüzeyine dikkat etmek gerekir. Gençlerde menisküs yırtığı genellikle iyi sonuçlarla tedavi edilebilir. Tedavi planı, ortopedi uzmanı tarafından hastanın durumuna göre belirlenmelidir.
