Eklemlerde kıkırdağın aşınması sonucu oluşan bir durumdur. Gençlerde eklem kireçlenmesi eklem yüzeylerinde sürtünmeye neden olur. Ağrı, şişlik ve hareket kısıtlılığı görülebilir. Genetik faktörler, yaralanmalar ve yoğun spor aktiviteleri risk oluşturabilir. Tedavi, ağrı kesici ilaçlar ve fizik tedavi ile sağlanabilir. İleri durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir. Erken teşhis, tedavi sürecini kolaylaştırır. Sağlıklı yaşam alışkanlıkları önemlidir.
Gençlerde Eklem Kireçlenmesi Belirtileri
Eklem ağrısı, en sık görülen belirtidir. Aktivite sırasında veya sonrasında yoğunlaşabilir, dinlenme ile hafifleyebilir. Sabahları veya uzun süre hareketsiz kalındığında eklem sertliği görülebilir. Hareket ettikçe sertlik azalabilir. Eklem çevresinde hafif şişlik veya dokunmaya karşı hassasiyet olabilir. Şişlik genellikle iltihaplanmaya bağlıdır. Eklem hareketi sırasında çıtırtı veya sürtünme sesleri (krepitasyon) duyulabilir. Bu, eklem yüzeyindeki aşınmanın bir işareti olabilir. Eklem hareketleri tam olarak yapılamayabilir.
Giderek eklem fonksiyon kaybı yaşanabilir. Ağrı nedeniyle eklemi kullanmaktan kaçınma kaslarda zayıflamaya neden olabilir. Özellikle uzun süreli eklem ağrısı ve iltihaplanma, genel yorgunluğa yol açabilir. İlerlemiş vakalarda eklemde deformasyon görülebilir. Erken dönemde teşhis ve tedaviyle belirtiler kontrol altına alınabilir. Gençlerde eklem kireçlenmesi şüphesi varsa bir ortopedi uzmanına danışmak önemlidir. Tedavide fizik tedavi, egzersiz, kilo kontrolü ve ilaçlar kullanılabilir.
Gençlerde Eklem Kireçlenmesi Neden Olur?
Ailede eklem rahatsızlıklarının bulunması, genç bireylerde de riski artırabilir. Genetik faktörler, eklem yapısındaki bozulmalara neden olabilir. Bu durum erken yaşlarda kireçlenme ile sonuçlanabilir. Aşırı kilo, eklemlere binen yükü artırarak eklem yüzeyinin daha hızlı aşınmasına yol açar. Özellikle diz, kalça ve ayak bileği gibi ağırlık taşıyan eklemlerde bu durum daha sık görülür. Spor yaralanması, düşme ve kaza gibi tekrarlayan travma, eklem yüzeyinde hasara neden olur. Hasar gören eklemler, zamanla gençlerde eklem kireçlenmesi belirtileri gösterebilir.
Genç yaşta profesyonel spor yapan bireylerde, eklemlerin aşırı ve düzensiz kullanımı kireçlenmeye yol açabilir. Örneğin, futbolcuların diz eklemlerinde ve koşucuların kalça eklemlerinde bu durum sıkça karşılaşılan bir sorundur. Kalsiyum, magnezyum ve D vitamini eksiklikleri, kemik ve eklem sağlığını olumsuz etkiler. Bu eksiklikler, eklem yüzeyinin zayıflamasına ve erken yaşta kireçlenmeye neden olabilir. Eklem içinde oluşan enfeksiyonlar (septik artrit gibi) eklem dokusuna zarar verebilir. Tedavi edilmeyen enfeksiyonlar, ilerleyen süreçte kireçlenme ile sonuçlanabilir.
Uzun süre yanlış oturma pozisyonları, aşırı yüklenme veya eklem zorlanmaları, eklem yapısını bozabilir. Özellikle masa başı çalışan gençlerde bu durum sıklıkla görülür. Kalça displazisi gibi doğuştan gelen eklem sorunları, kireçlenmeye zemin hazırlayabilir. Ayrıca, yanlış kaynamış kemik kırıkları da eklem bozulmasına neden olabilir. Erken yaşlarda görülebilen bazı hormonal dengesizlikler yol açar. Gençlerde eklem kireçlenmesi belirtileri ortaya çıktığında, erken teşhis ve tedavi çok önemlidir. Fizyoterapi, ilaç tedavisi veya yaşam tarzı değişiklikleri ile ilerleme durdurulabilir. Sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, düzenli egzersiz yapmak ve dengeli beslenmek eklem sağlığını korumada kilit rol oynar.
Gençlerde Eklem Kireçlenmesi Nasıl Tedavi Edilir?
Genellikle hafif semptomlarla başlar ve erken dönemde tedavi edilirse ilerlemesi önlenebilir. Kasları güçlendirmek ve eklem hareketliliğini artırmak için fizik tedavi egzersizi uygulanır. Özellikle diz ve kalça eklemleri için özel programlar önerilebilir. Ağrıyı hafifletmek ve iltihabı azaltmak için non-steroid anti-inflamatuar ilaçlar kullanılır. Doktor tavsiyesi olmadan ilaç kullanılmamalıdır. Omega-3 yağ asitleri, D vitamini ve kalsiyum açısından zengin bir diyet, eklem sağlığını destekleyebilir. Eğer gençlerde eklem kireçlenmesi ilerlemişse daha yoğun tedavi yöntemlerine ihtiyaç duyulabilir.
Hyaluronik asit veya kortikosteroid enjeksiyonları, eklem ağrısını azaltabilir. Hareket kabiliyetini artırabilir. Hastanın kendi kanından elde edilen büyüme faktörleri, hasarlı eklem dokusunun onarılmasını destekleyebilir. Cerrahi tedavi, genellikle diğer yöntemlerin yetersiz kaldığı ileri vakalarda tercih edilir. Artroskopi, küçük kesilerle yapılan cerrahi yöntemdir. Hasarlı dokuların temizlenmesine olanak tanır. Eklem değiştirme ameliyatı, genç yaşta nadiren uygulanır. Ancak şiddetli kireçlenme vakalarında tercih edilebilir. Genç bireylerin tedavi sürecinde yaşam tarzlarını değiştirmeleri gereklidir. Yüzme ve düşük etkili aerobik egzersizler eklem sağlığına faydalıdır.
Fazla kilo eklemlere baskı yaparak kireçlenmeyi kötüleştirebilir. Dengeli beslenme ve düzenli egzersizle kilo kontrolü sağlanmalıdır. Ortopedik ayakkabılar veya tabanlıklar, eklem üzerindeki yükü azaltabilir. Bazı genç bireyler, tamamlayıcı tedavi yöntemlerinden fayda görebilir. Akupunktur, ağrının hafifletilmesinde etkili olabilir. Masaj ve manuel terapi, kasları gevşeterek eklem üzerindeki stresi azaltabilir. Gençlerde eklem kireçlenmesi tedavisinde bireysel bir yaklaşım önemlidir. Tedavi, hastanın yaşam tarzı, kireçlenmenin şiddeti ve genel sağlık durumu dikkate alınarak planlanmalıdır. Doktor kontrolünde düzenli takip, başarılı bir tedavi süreci için esastır.
