Omuzdaki dört kas ve tendon grubundan oluşan yapının zayıflaması veya yaralanmasıdır. Bu yırtık genellikle omuz ekleminde tekrarlayan zorlanmalar, yaşa bağlı aşınma ve zayıflama sonucu oluşur. Yaşlılarda rotator manşet yırtığı hareket kısıtlılığı, omuzda ağrı ve güç kaybı gibi belirtilerle kendini gösterir. Tedavi genellikle fizik tedavi, ilaçlar veya cerrahi müdahale ile yapılır. Yaşlılarda iyileşme süreci daha uzun olabilir.
Yaşlılarda Rotator Manşet Yırtığı Belirtileri Nelerdir?
Omuz ağrısı en yaygın belirtidir. Ağrı genellikle omuzun ön kısmında başlar ve kolun üstüne yayılır. Gece ağrıları, özellikle uyurken, yaygındır. Kolu yukarı kaldırmak veya arkaya uzatmak gibi hareketlerde zorluk çekilebilir. Omuzda veya kolda güç kaybı yaşanabilir. Özellikle ağırlık kaldırmak veya bir şeyi kavramak zorlaşabilir.
Omuz hareket ettirildiğinde çıtırtı veya sürtünme gibi sesler duyulabilir. Uyurken omuz üzerine yatma durumunda veya gece istirahati sırasında ağrı artabilir. Özellikle kolu baş seviyesinin üzerine kaldırmaya çalışırken bir “tıkanma” hissi yaşanabilir. Yaşlılarda rotator manşet yırtığı belirtileri, zamanla ortaya çıkabilir. Erken müdahale edilmediğinde günlük aktiviteleri zorlaştırabilir.
Yaşlılarda Rotator Manşet Yırtığı Neden Olur?
Rotator manşet tendonları zamanla doğal olarak aşınır ve güç kaybeder. Bu dejeneratif süreç, tendonların zayıflamasına ve yırtılmaya yatkın hale gelmesine neden olabilir. Yaşlılıkla birlikte tendonlarda kireç birikimi görülebilir. Bu durum tendonları sertleştirerek yaşlılarda rotator manşet yırtığı yaşanması riskini artırır. Yaş ilerledikçe omuz tendonlarına giden kan akışı azalır.
Bu durum tendonların iyileşme kapasitesini zayıflatır ve hasara daha açık hale getirir. Yıllar boyunca omuzun tekrarlayan hareketlere maruz kalması, yıpranmasına neden olur. Yaşlı bireylerde omuz üzerine düşme gibi travmalar, zaten zayıflamış olan rotator manşet tendonlarının kolay yırtılmasına yol açar. Bu nedenlerden dolayı, yaşlılarda rotator manşet yırtığı daha yaygın görülebilir.
Yaşlılarda Rotator Manşet Yırtığı Nasıl Teşhis Edilir?
Doktor, hastanın omuz ağrısının ne zaman başladığını, nasıl geliştiğini ve günlük yaşam aktivitelerini nasıl etkilediğini sorar. Kolun kaldırılması, dönmesi gibi hareketlerde ağrı ya da güçsüzlük varsa yaşlılarda rotator manşet yırtığı yaşandığından şüphelenilir. Omuz hareket açıklığı ve gücü değerlendirilir. Doktor, testlerle omuzun hangi hareketlerinde sorun olduğunu tespit etmeye çalışır. Hawkins-Kennedy testi ve Neer testi gibi omuzun manşetini zorlayan testler bulunur. Röntgen, genelde yumuşak doku (kaslar ve tendonlar) hakkında çok bilgi vermez ancak kemik sorunlarını dışlamak için kullanılır. Dolaylı olarak, omuzda anormal kemik değişiklikleri gibi bulgularla işaret edilir. Manyetik rezonans görüntüleme, doğrudan görüntülemek için en yaygın kullanılan yöntemdir.
MR, kaslar, tendonlar ve diğer yumuşak dokular hakkında detaylı bilgi verir. Yırtığın boyutunu ve yerini belirlemede etkilidir. Ultrason, yumuşak doku yaralanmalarını hızlı bir şekilde değerlendirmek için kullanılabilir. Ultrason ile tendonların durumu ve olası yırtıklar görüntülenebilir. Eğer tanı kesinleştirilemezse, bazen artroskopi gerekebilir. Bu işlemde küçük bir kamera omuza yerleştirilerek tendonlar doğrudan gözlemlenir. Hem tanısal hem de tedavi amaçlı kullanılabilir. Yaşlanmaya bağlı olarak tendonlar zayıflar ve dejeneratif değişiklikler geçirebilir. Bu da yaşlılarda rotator manşet yırtığı riskini artırır. Ayrıca, daha önce geçirilmiş yaralanmalar ya da kronik omuz ağrıları da teşhisi yönlendirebilir.
Yaşlılarda Rotator Manşet Yırtığı Nasıl Tedavi Edilir?
Omuz kaslarını güçlendirmek ve hareket kabiliyetini artırmak için fizik tedavi programı uygulanır. Ağrıyı ve iltihabı azaltmak için ilaç tedavisi uygulanabilir. Şiddetli ağrı varsa, kortikosteroid enjeksiyonları yapılabilir. Aşırı omuz kullanımından kaçınmak önemlidir. Ancak, tamamen hareketsizlik önerilmez. Eğer konservatif yöntemler başarılı olmazsa veya yırtık büyükse, cerrahi müdahale düşünülebilir. Artroskopik onarım, küçük kesilerle yapılan minimal invaziv bir cerrahi yöntemdir.
Açık cerrahi, büyük ve karmaşık yırtıklar için tercih edilebilir. Tendonların ciddi hasar gördüğü durumlarda, başka kasın tendonu omuz fonksiyonunu kazandırmak için kullanılır. İleri derecede hasar ve artrit durumunda omuz protezi gerekebilir. Cerrahi sonrası rehabilitasyon, omuz fonksiyonlarını geri kazanmak için kritik öneme sahiptir. Rehabilitasyon süreci genellikle yavaş ilerler ve hastanın sabırlı olması gerekir. Yaşlılarda rotator manşet yırtığı tedavi planı her hasta için bireyselleştirilmelidir. Yaşlılarda cerrahi riskler nedeniyle genellikle önce konservatif yöntemler denenir.
