Diz eklemindeki kemiklerin normal hizasından kaymasıdır. Diz eklemi çıkığı genellikle travma, düşme veya spor yaralanmaları sonucu oluşur. Şiddetli ağrı, şişlik ve hareket kısıtlılığına yol açar. Acil tıbbi müdahale gerektirir. Tedavi, eklemin yerine oturtulması ve stabilizasyonunu içerir. Fizik tedavi iyileşme sürecini destekler. Ciddi vakalarda cerrahi müdahale gerekebilir. Erken tedavi kalıcı hasarı önler.
Diz Eklemi Çıkığı Belirtileri Nelerdir?
Eklemin yerinden oynaması nedeniyle ani ve şiddetli ağrıya neden olur. Hareket ettikçe ağrı artar. Diz eklemi çıkığı sırasında dizin doğal yapısı bozulur ve gözle görülür bir deformite oluşabilir. Diz bölgesinde ciddi bir ödem ve morarma görülebilir. Çıkık nedeniyle damar ve yumuşak dokular zarar görebilir. Bu durumu yaşayan kişiler dizlerini hareket ettirmekte zorlanır. Bacağın düz tutulması veya bükülmesi mümkün olmayabilir.
Eğer çıkık oluşmuşsa, diz kapağı yana doğru kayabilir ve yerine oturmayabilir. Dizde sinirler zarar gördüyse, bacakta hissizlik, uyuşma veya karıncalanma yaşanabilir. Çıkığı olan kişiler genellikle ağırlık veremez ve yürüyemezler. Dizin üzerine basıldığında çökme hissi oluşabilir. Eğer diz eklemi çıkığı belirtileri varsa, en kısa sürede bir doktora başvurulmalı ve çıkık profesyonel bir sağlık ekibi tarafından yerine oturtulmalıdır.
Diz Eklemi Çıkığı Neden Olur?
Yüksek hızda çarpışmalar veya dizin doğrudan darbe alması çıkığa neden olabilir. Futbol, basketbol, kayak gibi temas veya yüksek hız gerektiren sporlarda düşme ya da çarpma sonucu diz çıkabilir. Merdivenden düşme, yüksekten düşme gibi kazalar dizin normal hizasının bozulmasına neden olabilir. Diz eklemini stabil tutan ön çapraz bağ (ACL), arka çapraz bağ (PCL), iç yan bağ (MCL) ve dış yan bağ (LCL) gibi yapılar yıprandığında, eklem yerinden çıkabilir. Kas zayıflığı veya dengesizliği, eklem stabilitesini azaltarak çıkık riskini artırabilir.
Bazı bireyler doğuştan diz eklemiyle ilgili anatomik bozukluklara sahip olabilir. Bu durum, çıkık oluşumunu kolaylaştırabilir. Daha önce diz eklemi çıkığı geçirmiş kişilerde, bağların ve eklemin zayıflaması nedeniyle tekrar çıkık meydana gelme olasılığı yüksektir. Diz eklemini normal hareket açıklığının ötesine zorlayan ani dönme veya aşırı gerilme hareketleri, eklem stabilitesini bozarak çıkığa neden olabilir. Diz çıkığı ciddi bir ortopedik problem olup, acil müdahale gerektirir. Erken tanı ve uygun tedavi ile kalıcı hasar riski en aza indirilebilir.
Diz Eklemi Çıkığı Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Doktor, çıkığı yerine oturtmak için diz eklemine kontrollü bir şekilde manipülasyon uygular. Diz, çıkık yerine oturtulduktan sonra hareketsiz hale getirilir ve şişliği azaltmak için bandaj veya atel kullanılabilir. Eğer damar veya sinir hasarı mevcutsa, cerrahi işlem gerekebilir. Hastanın diz eklemini zorlamaması ve iyileşmeye zaman tanıması sağlanır.
Şişliği ve ağrıyı azaltmak için 15-20 dakikalık buz kompresleri uygulanır. Kasları güçlendirmek ve eklem hareketliliğini artırmak için fizik tedavi programı uygulanır. Eklem stabilitesini sağlamak için dizlik veya destekleyici cihazlar kullanılabilir. Eğer diz eklemi çıkığı bağlarda ve menisküste ciddi hasara neden olduysa, cerrahi müdahale ile onarım yapılır.
Artroskopik cerrahi, küçük kesilerle kamera yardımıyla yapılan cerrahi işlemdir. Minimal invaziv olduğu için iyileşme süreci daha hızlıdır. Çıkığa bağlı olarak damar, sinir veya büyük bağ yaralanmaları varsa, açık cerrahi yöntemle onarım yapılabilir. Kademeli hareket egzersizleri yapılır. İlk aşamada hafif hareketlerle diz eklemi esnekliği sağlanır. Kas güçlendirme çalışmaları ile diz çevresindeki kasları güçlendirerek eklemi desteklemek amaçlanır. Fizik tedavi uzmanı eşliğinde yürüme ve denge çalışmaları yapılır. Diz eklemi çıkığı ciddi bir yaralanma olduğu için tedavi sürecinde mutlaka bir ortopedi uzmanına başvurulmalıdır. Erken teşhis ve uygun tedavi ile hastalar normal yaşantılarına dönebilirler.
