Omurlar arasındaki disklerin yıpranarak veya yerinden kayarak sinirlere baskı yapması durumudur. Bu baskı, boyun, omuz ve kolda ağrı, uyuşma ve güç kaybına neden olabilir. Boyun fıtığı genellikle uzun süreli yanlış duruş, travma veya yaşlanma sonucu oluşur. Tedavi yöntemleri arasında fizik tedavi, ilaçlar ve ileri vakalarda cerrahi müdahale yer alır.
Boyun Fıtığı Belirtileri Nelerdir?
Boyun bölgesinde sürekli ya da ani başlayan ağrılar olabilir. Boyun fıtığı, sinirlere baskı yaparsa ağrı omuzlara ve kollara yayılabilir. Genellikle tek taraflı olur. Kollarda ve ellerde uyuşma, karıncalanma hissi olabilir. Bu his, özellikle parmaklarda belirginleşebilir. Kollarda veya ellerde güç kaybı yaşanabilir. Eşyaları tutmada veya kaldırmada zorlanma olabilir. Bazı vakalarda baş dönmesi ve boyun bölgesine bağlı baş ağrıları da görülebilir.
Boynu hareket ettirirken ağrı ve sertlik hissi olabilir. Boyun hareketlerinde kısıtlanma yaşanabilir. Sinir köklerine baskı sonucunda kollardaki reflekslerde azalma görülebilir. Eğer bu belirtilerden birkaçını yaşıyorsanız, bir uzmana başvurmanız önerilir. Boyun fıtığı teşhisi ve tedavisi için genellikle fizik muayene, MRI ve röntgen gibi görüntüleme yöntemleri kullanılır. Tedavi seçenekleri arasında fizik tedavi, ilaç, egzersiz ve cerrahi müdahale yer alır.
Boyun Fıtığı Neden Olur?
Uzun süre yanlış pozisyonda durma, özellikle bilgisayar başında eğilerek çalışma boyun bölgesine aşırı baskı yapabilir. Trafik kazaları, spor yaralanmaları gibi ani travmalar yol açabilir. Zamanla diskler esnekliğini ve su içeriğini kaybeder, bu da yıpranmalarına neden olur. Uygun teknik kullanılmadan ağır yük kaldırmak, diskler üzerinde baskı oluşturarak neden olabilir. Ailede boyun fıtığı hikayesi olan bireylerde oluşma riski daha yüksek olabilir. Hareketsiz yaşam tarzı, kasların zayıflamasına ve omurganın yeterince desteklenememesine yol açar. Sigara, disklerin beslenmesini bozar ve dejenerasyonu hızlandırır.
Boyun Fıtığı Nasıl Teşhis Edilir?
Doktor, hastanın şikayetlerini ve belirtilerini dinler. Boyun hareketlerini gözlemler, sinir fonksiyonlarını değerlendirir. Özellikle kol ve omuzlarda ağrı, uyuşma, güç kaybı gibi belirtiler sorgulanır. Sinir refleksleri, kas gücü, duyu kaybı ve hareket kabiliyeti değerlendirilir. Boyundan kollara yayılan ağrının varlığı boyun fıtığı belirtisi olabilir. Manyetik rezonans görüntüleme (MRI), en yaygın kullanılan yöntemdir. Disklerin yapısını, sinir kökleri üzerindeki baskıyı ve sinir dokularını ayrıntılı olarak gösterir. Bilgisayarlı tomografi (BT), boyun kemiklerini ve omurga yapısını detaylı gösterir.
Ancak sinir dokuları ve disklerin ayrıntıları MRI kadar iyi görüntülenemez. Röntgen, direkt görüntülenmesi için uygun olmasa da omurga kemiklerindeki sorunları gösterebilir. Elektromiyografi (EMG), sinirlerin elektriksel aktivitesini ölçmek için kullanılır. Fıtığın neden olduğu sinir sıkışması belirtilerinin doğrulanmasında faydalıdır. Diskografi, disklerin durumunu değerlendirmek için nadiren kullanılan bir testtir. Fıtığın tam olarak hangi diskten kaynaklandığını anlamaya yardımcı olur. Boyun fıtığı teşhisi genellikle bu adımların bir kombinasyonu ile doğrulanır ve sonrasında uygun tedavi planı belirlenir.
Boyun Fıtığı Nasıl Tedavi Edilir?
Aşırı aktivitelerden kaçınmak gerekir. Boynu destekleyen doğru oturma ve yatış pozisyonları tercih edilmelidir. Fizik tedaviyle boyun kaslarını güçlendiren egzersizler yapılır. Esneme hareketleri ile ağrıyı hafifletmeye ve sinir basısını azaltmaya yönelik tedaviler uygulanır. Fizik tedavi aynı zamanda duruşun düzeltilmesine yardımcı olabilir. Non-steroid anti-inflamatuar ilaç, kas gevşetici kullanılarak ağrı ve iltihaplanma azaltılır. Ağrının şiddetli olduğu durumlarda, sinir köklerine kortizon iğneleri yapılarak ağrı ve şişlik giderilebilir.
Boynun kontrollü bir şekilde çekilmesi ile omurlar arasındaki mesafe artırılır ve sinir basısı hafifletilir. Soğuk kompresler ve ısıtma yastıkları ile boyun bölgesindeki kaslar rahatlatılabilir. Epidural steroid enjeksiyonları sinir kökleri etrafına yapılır. Bu enjeksiyonlar ağrıyı geçici olarak hafifletebilir. Radyofrekans ablasyonu, sinir köklerine radyofrekans dalgaları gönderir. Ağrının iletimini engelleyebilir. Konservatif tedavi yöntemleri etkisiz kalırsa, sinirlerde hasar oluşma riski varsa cerrahi müdahale düşünülür. Diskektomi, fıtıklaşan diskin çıkarılması ameliyatıdır. Servikal füzyon, omurların kaynaması için iki omurun birleştirilmesidir. Fıtıklaşan diskin çıkarılıp yerine yapay bir disk konulması ile omurga hareketliliği korunabilir. Cerrahi olmayan yöntemlerle çoğu hasta iyileşme sağlar. Ancak her durumda bireysel boyun fıtığı tedavi planı için bir uzman doktora başvurulmalıdır.
